Czym jest Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna - krótka historia ISO

Dbałość o jakość produktów i usług ma swoje początki w czasach, gdy rozpoczął się etap produkcji masowej. Niektórzy z badaczy historii jakości dopatrują się początków już w starożytności – w zapisach z Kodeksu Hammurabiego, a także w życiu starożytnych Egipcjan. Jednak za początek rozwoju jakości przyjmuje się przełom XIX i XX wieku, kiedy dynamicznie rozpoczęła się industrializacja. Jednym z prekursorów dbania o odpowiednią jakość produkcji był Henry Ford. To właśnie w jego zakładach zaczęto produkować samochody oznakowane numerem seryjnym. Innowacją były także wprowadzone przez Fryderyka Taylora normy dotyczące zarządzania produkcją, a także określające szkolenia dla pracowników oraz dobór kadry czy sposób wykonywania danych czynności. Takie działanie pozwoliło na większą efektywność produkcji mimo braku wykwalifikowanych pracowników. W firmie dostrzeżono także istotną rolę kadry kierowniczej i inspektorów nadzorujących jakość produktów na każdym etapie produkcji. Ten trend przyjął się również w innych firmach produkcyjnych.

Jak powstała Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna?

Panująca industrializacja i rosnące zapotrzebowanie na nowe produkty sprawiły, że wdrożenie uregulowań krajowych było konieczne. Efektem tego było powstanie wyspecjalizowanych organów normalizacyjnych. Pierwszym z nich był Komitet Normalizacji Mechaniki utworzony w 1901 roku. Siedemnaście lat później został on przekształcony w Brytyjską Organizację Normalizacyjną. W kolejnych latach podobne organizacje powstawały w krajach europejskich i w Stanach Zjednoczonych. W 1904 roku powstała pierwsza międzynarodowa organizacja normalizacyjna International Electrotechnical Commision (Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna). Organizacja ta zajmowała się standaryzacją wytwarzanej energii, a także urządzeń elektronicznych. Międzynarodowa Komisja Elektromechaniczna działa do dziś, ściśle współpracując z ISO. Żeby zapewnić lepszy przepływ informacji pomiędzy poszczególnymi jednostkami zajmującymi się normami jakości, w 1926 roku powołano Międzynarodową Federacją Komitetów Normalizacyjnych. Niestety działalność Federacji przerwała II Wojna Światowa. Do kwestii regulacji jakości powrócono po wojnie. Postanowiono kontynuować działanie Międzynarodowej Federacji Komitetów normalizacyjnych – w 1947 r. Komitet Koordynacyjny Norm ONZ postanowił o powołaniu Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej, znanej powszechnie jako ISO. Obecnie ISO zrzesza 162 kraje, a głównym zadaniem jest tworzenie międzynarodowych standardów jakości.

Początki norm jakości

Początkowo największą uwagę zwracano na jakość produktu końcowego. Jednak szybko zauważono, że znacznie bardziej efektywne jest przeciwdziałanie błędom niż ich wykrywanie w końcowych etapach produkcji. Taką prekursorską normą była opracowana pod koniec lat 50. w Stanach Zjednoczonych norma MIL-Q-9858. Określała ona normy jakości dotyczące produktów dla armii USA. Normy te dotyczyły zarówno etapu przedprodukcyjnego, jak i poszczególnych stadiów produkcji. To dało początek opracowywaniu norm jakości dla pozostałych gałęzi przemysłu.

W Polsce jednostką zajmującą się działaniami normalizacyjnymi jest Polski Komitet Normalizacyjny. Organizacja ta należy do grona założycieli Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej. Polska jednostka zobligowana jest do aktywnego uczestnictwa we współtworzeniu norm, a także ich ulepszaniu. W ramach pełnionej funkcji PKN zobligowany jest do nadzorowania procesów normalizacyjnych, koordynacji prac nad kolejnymi normami, a także rozpowszechnianiem wiedzy o aktualnych normach.

Rozwój norm dotyczących jakości w przedsiębiorstwach nieustannie trwa. Wciąż prowadzone są prace nad ich unowocześnianiem i dostosowywaniem do współczesnych wymagań oraz zmieniającej się sytuacji na świecie (np. normy dotyczące ochrony środowiska).