Historia ISO 9001 – w czym tkwi sukces tej normy?
Przez lata powstało wiele certyfikatów, które pozwalają na ustrukturyzowanie działań w przedsiębiorstwach w różnych zakresach. Normy pozwalają na lepsze zarządzanie organizacją, a także utrzymanie wysokiego standardu obsługi klienta, jakości produktów i usług oraz komunikacji wewnątrz przedsiębiorstwa. Normy regulują nie tylko działania dotyczące samej firmy, ale także jej wpływu na otoczenie, jak np. norma środowiskowa mająca na celu zminimalizowanie oddziaływania na środowisko naturalne. Ciągły rozwój technologii sprawia, że normy również muszą się zmieniać i dopasowywać do współczesnej gospodarki. Z tego właśnie powodu powstała m.in. norma ISO IEC 27001, która określa sposoby zarządzania danymi cyfrowymi i zwiększa bezpieczeństwo danych przechowywanych przez organizację.
Jednak największą popularnością wśród certyfikatów ISO cieszy się norma 9001. Każdego roku Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna podaje informacje dotyczące liczby wydanych certyfikatów. Zgodnie z danymi z tych raportów, najczęściej wdrażanym systemem zarządzania jest ISO 9001. W czasie pandemii liczba nowych certyfikatów nieco spadła, jednak ma to związek przede wszystkim z ogólnym zwolnieniem gospodarki niż ze zmniejszeniem się popularności. Dlaczego zatem przedsiębiorcy i zarządzający organizacjami tak często decydują się na ISO 9001? Aktualnie ISO 9001 zostało wdrożone w instytucjach w 170 krajach na całym świecie, co daje ponad milion wydanych certyfikatów.
Jakie są początki ISO 9001?
ISO 9001 nie było pierwszym systemem zarządzania jakością. Jako pierwowzór najpopularniejszego systemu jakościowego można wymienić BS 5750, który opublikowany był w 1979 roku przez British Standards Institution. Warto także wspomnieć o amerykańskiej normie MIL-Q-9858, która określała system zarządzania jakością, choć dotyczyła przede wszystkim kontroli produktów wytwarzanych na potrzeby armii. Początkowo większość norm powstawała z myślą o przemyśle maszynowym, militarnym, a także energetyce jądrowej. Z czasem system zarządzania jakością zaczął być stosowany przez inne branże. W 1987 roku brytyjską normę przekształcono w ISO 9001 obowiązującą na całym świecie, co dało początek pracom nad innymi normami jakości. Pierwsza edycja norm ISO serii 9000 stanowiła pełną serię, w ramach tego składała się z następujących norm:
W 1990 roku pojawiło się tłumaczenie tej normy pt. Zarządzanie Jakością. Systemy Zapewnienia Jakości. Tłumaczenie to zostało wydane przez Polski Komitet Normalizacji, Miar i Jakości. Należy jednak pamiętać, że oficjalne opracowanie ukazało się w 1991 roku gdy została powołana Normalizacyjna Komisja Problemowa Nr 6 przy PKNMiJ.
Powstanie serii norm wraz z dokładną terminologią obowiązującą w nich miało na celu ujednolicenie wszystkich systemów zarządzania jakością działających "lokalnie" lub dotyczących konkretnej branży. Seria ISO 9000 od początku miała być normą międzynarodową, certyfikowaną przez powołane do tego jednostki akredytowane.
Oczywiście norma ISO 9001 była poddawana na przestrzeni lat wielu aktualizacjom i przekształceniom. Największe nowelizacje ISO 9001 miały miejsce w 1994 r., w 2000 r., w 2008 roku oraz w 2015. Swoją popularność ISO 9001 zawdzięcza uniwersalności normy. System zarządzania jakością może wdrożyć praktycznie każde przedsiębiorstwo i organizacja, niezależnie od wielkości, struktury czy branży, w jakiej działa.